ΓΑΣΤΡΟΣΤΟΜΙΑ

Τι είναι

Η Εισαγωγή Γαστροστομίας Σωλήνας Σίτισης είναι η τοποθέτηση σωλήνα σίτισης στο πάνω μέρος της κοιλιάς, μέσω του οποίου διοχετεύονται τροφές, νερό και φάρμακα, κατ’ ευθείαν στο στομάχι.

Αποτελεί την ενδεδειγμένη μέθοδο για πρόληψη και αντιμετώπιση επανειλημμένων εισροφήσεων.

Γενικά

Σε αντίθεση με το ρινογαστρικό σωλήνα λεβάιν (levin) η γαστροστομία προστατεύει από παλλινδρόμηση τροφών που έχουν εισέλθει στο στομάχι. Εισρόφηση τροφών γίνεται όταν για νευρολογικούς συνήθως λόγους (Parkinson, Alzheimer, εγκεφαλικό επεισόδιο κ.λπ.), η επιγλωττίδα που σφραγίζει την αεροφόρο οδό κάθε φορά που καταπίνουμε δεν λειτουργεί σωστά, με συνέπεια μικρές ή μεγάλες ποσότητες τροφών να κατεβαίνουν στους πνεύμονες με κάθε κατάποση. Οι τροφές που περνάνε από την επιγλωττίδα και κατεβαίνουν στο αναπνευστικό σύστημα, συνήθως κατευθύνονται στον δεξιό πνεύμονα. Εκεί γίνονται φλεγμονές που λέγονται βρογχοπνευμονικές εστίες. Αρχικά οι συνέπειες είναι τόσο ήπιες που δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές, ή συσχετίζονται με την εξέλιξη της υποκείμενης νόσου. Με τον καιρό αυξάνονται οι εκκρίσεις μέσα στους βρόγχους και αυτό είναι η πιο συνήθης αιτία που οι οικείοι του ασθενούς ζητάνε ιατρική βοήθεια, δηλαδή ζητάνε κάποιος να αναρροφήσει αυτές τις εκκρίσεις με μηχάνημα. Σταδιακά μειώνεται το οξυγόνο στο αίμα του ασθενούς (χαμηλός κορεσμός αιμοσφαιρίνης σε οξυγόνο) και τέλος αναπτύσσεται πυρετός, ως εκδήλωση επίσημης πνευμονίας από εισρόφηση. Αν η κατάσταση δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα με γαστροστομία, ο ασθενής επιδεινώνεται και τέλος καταλήγει από αναπνευστική ανεπάρκεια. Το λεβάιν σίτισης που είναι πολύ συνηθισμένο, δίνει μόνο μερική λύση στο πρόβλημα, καθώς κρατάει ανοικτό τον οισοφάγο και προδιαθέτει για παλλινδρομήσεις τροφών και κυρίως είναι ακρότατα ενοχλητικό για τον ασθενή.

Εισροφήσεις

Εισρόφηση τροφών γίνεται όταν για νευρολογικούς συνήθως λόγους (Parkinson, Alzheimer, εγκεφαλικό επεισόδιο κ.λπ.), η επιγλωττίδα που σφραγίζει την αεροφόρο οδό κάθε φορά που καταπίνουμε δεν λειτουργεί σωστά, με συνέπεια μικρές ή μεγάλες ποσότητες τροφών να κατεβαίνουν στους πνεύμονες με κάθε κατάποση.

Οι τροφές που περνάνε από την επιγλωττίδα και κατεβαίνουν στο αναπνευστικό σύστημα, συνήθως κατευθύνονται στον δεξιό πνεύμονα. Εκεί γίνονται φλεγμονές που λέγονται βρογχοπνευμονικές εστίες. Αρχικά οι συνέπειες είναι τόσο ήπιες που δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές, ή συσχετίζονται με την εξέλιξη της υποκείμενης νόσου. Με τον καιρό αυξάνονται οι εκκρίσεις μέσα στους βρόγχους και αυτό είναι η πιο συνήθης αιτία που οι οικείοι του ασθενούς ζητάνε ιατρική βοήθεια, δηλαδή ζητάνε κάποιος να αναρροφήσει αυτές τις εκκρίσεις με μηχάνημα.

Σταδιακά μειώνεται το οξυγόνο στο αίμα του ασθενούς (χαμηλός κορεσμός αιμοσφαιρίνης σε οξυγόνο) και τέλος αναπτύσσεται πυρετός, ως εκδήλωση επίσημης πνευμονίας από εισρόφηση.

Αν η κατάσταση δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα με γαστροστομία, ο ασθενής επιδεινώνεται και τέλος καταλήγει από αναπνευστική ανεπάρκεια. Το λεβάιν σίτισης που είναι πολύ συνηθισμένο, δίνει μόνο μερική λύση στο πρόβλημα, καθώς κρατάει ανοικτό τον οισοφάγο και προδιαθέτει για παλλινδρομήσεις τροφών και κυρίως είναι ακρότατα ενοχλητικό για τον ασθενή.

Λεβάιν ή γαστροστομία;

Το λεβαιν και η γαστροστομια αποτελούν τις δύο εναλλακτικές λύσεις όταν ο ασθενής παρουσιάζει επανειλημμένες εισροφήσεις. Το λεβαιν αν και πολύ πιο διαδεδομένο από τη γαστροστομια, έχει σημαντικά μειονεκτήματα με κυριότερο αυτό της ακρότατης ενόχλησης του ασθενούς. Οι ασθενείς καταδικάζονται να περάσουν το υπόλοιπο της ζωής τους με ένα ξένο σώμα στη μύτη και το λαιμό τους. Συχνά το αφαιρούν μόνοι τους και για το λόγο αυτό δυστυχώς σε πάρα πολλές περιπτώσεις τους δένουν τα χέρια στο κρεβάτι.

Γαστροστομία: Θα την αντέξει ο ασθενής;

Με ρωτούν συχνά πόσο διαρκεί μια γαστροστομία και αν ένας ασθενής με νόσο του κινητικού νευρώνα, ας πούμε, ή εξασθενημένος ή με λοίμωξη που τώρα μόλις πέρασε και έχει χάσει βάρος, αν μπορεί να αντέξει αυτή τη διαδικασία.

Η απάντηση είναι πως όσο πιο σύντομη είναι η διαδικασία της τοποθέτησης του σωλήνα της γαστροστομίας, τόσο πιο εύκολο είναι να την αντέξει ο ασθενής. Σ’ εμάς ο μέσος χρόνος της γαστροστομίας είναι περίπου πέντε λεπτά. Έχουμε κάνει γαστροστομια και σε λιγότερο από πέντε λεπτά, κάποιες διαρκούν λίγο παραπάνω. Ο μέσος χρόνος είναι περίπου πέντε λεπτά. Μετρώντας δηλαδή το χρόνο από τη στιγμή που προσεγγίζουμε το γαστροσκόπιο στο στόμα του ασθενούς, μέχρι τη στιγμή που θα έχουμε τελειώσει τη γαστροστομια.

Για τόσο λίγο χρόνο οι αναισθησιολόγοι χρειάζεται να χορηγήσουν απειροελάχιστη δόση “μέθης”, απλά και μόνο για να μην ενοχληθεί ο ασθενής από το πέρασμα του γαστροσκοπιου.

Πως γίνεται

Η γαστροστομία γινόταν παλιά με ανοικτή χειρουργική επέμβαση. Σήμερα η διαδερμική ενδοσκοπική γαστροστομία έχει πλήρως υποκαταστήσει την παλιά μέθοδο και έτσι τώρα πια η ανοικτή γαστροστομία δεν θεωρείται αποδεκτή μέθοδος.

Η γαστροστομία γίνεται πλέον με ελάχιστα επεμβατική μέθοδο με τη βοήθεια του γαστροσκοπίου. Το γαστροσκόπιο, μετά από κατάλληλη προετοιμασία του ασθενούς, εισάγεται διά του οισοφάγου στο στομάχι, όπου προσφέρει άμεση όραση στο εσωτερικό του οργάνου. Με τη βοήθεια μιας λεπτής βελόνας, ο σωλήνας γαστροστομίας περνάει το κοιλιακό τοίχωμα με τον πλέον ατραυματικό τρόπο, παρέχοντας τη δυνατότητα χορήγησης τροφής, υγρών και φαρμάκων χωρίς τον κίνδυνο εισρόφησης.

Πως σταθεροποιείται

Μόλις περάσει ο σωλήνας της γαστροστομίας μέσα από το κοιλιακό τοίχωμα, ο ιατρός τοποθετεί ένα στρογγυλό εξάρτημα που σταθεροποιεί το σωλήνα πάνω στο δέρμα, αποτρέποντας την προς τα μέσα κίνησή του. Στη συνέχεια, ο σωλήνας της γαστροστομίας κόβεται και στο κομμένο άκρο τοποθετείται το εξάρτημα, στο οποίο προσαρμόζεται η σύριγγα ή η συσκευή σίτισης.

Τι περιποίηση χρειάζεται

Πολλοί ρωτάνε πως πρέπει να περιποιούνται το σημείο της γαστροστομιας. Με αποστειρωμένα γάντια και γάζες χρησιμοποιώντας φυσιολογικό ορό; οξυζενέ; μπεταντιν; άλλο αντισηπτικό; Η απάντηση είναι απλή: Τι είναι η γαστροστομία; Ένα στόμιο του σώματος, μέσω του οποίου επικοινωνεί το στομάχι με το δέρμα. Έτσι ακριβώς είναι και το στόμα. Πως πλένουμε το στόμα; Με ΝΕΡΟ. Χωρίς καμία αποστείρωση. Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο χειριζόμαστε και το στόμιο της γαστροστομίας. Με ΝΕΡΟ, χωρίς αποστειρωμένα γάντια και αποστειρωμένες γάζες. Όπως επίσης κάτι ανάλογο είναι ο πρωκτός. Ένα μικρό στόμιο μέσω του οποίου επικοινωνεί το έντερο με το δέρμα. Τον πλένουμε με νερό χωρίς καμία αντισηψία. Όπως λοιπόν χειριζόμαστε οποιοδήποτε στόμιο του σώματος (τα αυτιά, τη μύτη, το στόμα, τον πρωκτό, την ουρήθρα ή τον κόλπο), έτσι χειριζόμαστε τη γαστροστομία. Καμία διαφορά. Η γάζα που συνιστάται να βάζουμε κάτω από το δίσκο του σωλήνα της γαστροστομιας ο οποίος εφάπτεται στο δέρμα, επέχει τη θέση του εσώρουχου. Όπως ακριβώς φοράμε ένα καθαρό και στεγνό εσώρουχο και το αλλάζουμε καθημερινά ή όσο συχνά χρειαστεί, με τον ίδιο τρόπο αλλάζουμε και τη γάζα της γαστροστομίας, ώστε η περιοχή γύρω από το στόμιο να διατηρείται καθαρή και στεγνή.

Αντικατάσταση του σωλήνα γαστροστομίας

Ο σωλήνας της γαστροστομιας δεν χρειάζεται τακτική αντικατάσταση, παρά μόνο όταν φθείρεται. Ο πρώτος που τοποθετείται μπορεί να διαρκέσει ακόμη και ένα χρόνο. Ο πρώτος σωλήνας που τοποθετείται, αντικαθίσταται όταν χρειασθεί είτε με έλξη προς τα έξω, είτε με γαστροσκοπιο από μέσα.

Οι επόμενοι σωλήνες διαθέτουν δεύτερο αυλό μέσω του οποίου φουσκώνεται εσωτερικό μπαλόνι στερέωσης (όπως οι ουροκαθετήρες Folley). Έτσι οι επόμενες αντικαταστάσεις του σωλήνα γαστροστομιας είναι πολύ απλές.

Υπάρχει δυνατότητα να αντικατασταθεί ο σωλήνας γαστροστομίας με έναν πανομοιότυπο με αυτόν που τοποθετήθηκε την πρώτη φορά. Τα πλεονεκτήματα είναι:

• Το μήκος του σωλήνα είναι μακρύ και ευκολότερο στο χειρισμό του.
• Δεν χρειάζεται συχνές αντικαταστάσεις. 
• Δεν υπάρχει περίπτωση να φύγει από τη θέση του μόνος του, καθώς δεν έχει μπαλόνι στο εσωτερικό (που μπορεί να σπάσει), αλλά εσωτερικό δίσκο συγκράτησης. 

Η επανατοποθέτηση σωλήνα ίδου με τον αρχικό, απαιτεί γαστροσκόπηση. 

Επίπεδη βαλβίδα (button) γαστροστομίας

Η επίπεδη βαλβίδα γαστροστομιας προορίζεται για ασθενείς που για κάποιο λόγο έχουν γαστροστομια, ενώ κατά τα άλλα είναι αρκετά υγιείς ώστε να έχουν κοινωνική δραστηριότητα.

Π.χ. κάποιος που το καλοκαίρι θα ήθελε να φορέσει το μπλουζάκι του και να βγει έξω, χωρίς να θέλει να φαίνεται ο σωλήνας γαστροστομιας κάτω από αυτόν. 

Σίτιση μέσω γαστροστομίας

Η σίτιση μέσω γαστροστομίας γίνεται με δύο τρόπους:

• Με σύριγγα σίτισης
• Μέσω ειδικής συσκευής με τη βαρύτητα.

Σε αυτό το video παρουσιάζουμε πώς γίνεται η σίτιση με σύριγγα. Με στόχο την ποσότητα που πρέπει να προσλάβει ο ασθενής σε μία ημέρα, χορηγούμε μικρές ποσότητες σε χρονικά διαστήματα μικρότερα της μιας ώρας.

Προσομοιάζουμε δηλαδή με τη σίτιση κάποιου που δεν κάθεται ποτέ στο τραπέζι, αλλά προσλαμβάνει συχνά μικρές ποσότητες τροφής. Αυτός είναι ο ιδεώδης τρόπος σίτισης ασθενούς, ώστε να μειώνεται σημαντικά η πιθανότητα αναγωγής τροφών και εισροφήσεων.

Περαστές τροφές ή διαλύματα σίτισης;

Σε έναν ασθενή που έχει γαστροστομια, τι τροφή δίνουμε; Οι τροφές που παίρνουμε κάθε μέρα όταν καθόμαστε στο τραπέζι, έχουν μόνο ένα πλεονέκτημα και πάρα πολλά μειονεκτήματα.

Το μοναδικό πλεονέκτημα είναι:

• Η γεύση

Μειονεκτήματα:

• Κορεσμένα λίπη
• Ζωικές και φυτικές ορμόνες
• Αντιβιοτικά
• Συντηρητικά
• Φυτοφάρμακα.

Επειδή η γεύση είναι πολύ σημαντικός παράγοντας για την ποιότητα της ζωής μας, στο βωμό της θυσιάζουμε πολλές φορές ένα μέρος από τον υγιεινό χαρακτήρα του φαγητού, προσθέτοντας λίγα κορεσμένα λίπη (η πέτσα από το κοτόπουλο, το βούτυρο στους κουραμπιέδες, το τσιγάρισμα), λίγους καρκινογόνους υδρογονάνθρακες (ψήσιμο στα κάρβουνα) κλπ. Ακόμη και όταν μαγειρεύουμε απόλυτα “υγιεινά” για κάποιον ασθενή, είναι αδύνατον να αποφύγουμε τη χοληστερίνη και τα κορεσμένα λίπη που κρύβονται ανάμεσα στις ίνες του καθαρού κρέατος, τις ορμόνες και τα αντιβιοτικά που χορηγούνται ασύστολα στα ζώα παραγωγής και τα φυτοφάρμακα που σε τοξικές ποσότητες χρησιμοποιούν οι παραγωγοί για να μη διακινδυνεύσουν το εισόδημά τους.

Όταν χορηγούμε σε κάποιον ασθενή την τροφή μέσω σωλήνα (λεβάιν ή γαστροστομία), το πλεονέκτημα της γεύσης χάνεται και έτσι έχουμε μόνο τα μειονεκτήματα της παρασκευαζόμενης τροφής.

Έτσι, συνιστάται απολύτως σε ασθενείς με γαστροστομια η χορήγηση ειδικών θρεπτικών διαλυμάτων, που διαθέτουν ΟΛΑ τα απαραίτητα για τη ζωή συστατικά (λευκώματα, λίπη υδατάνθρακες βιταμίνες, ιχνοστοισεία, μέταλλα) στις ΣΩΣΤΕΣ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ, εγγυημένα χωρίς ίχνος φυτοφαρμάκων, συντηρητικών, ορμονών, αντιβιοτικών και άλλων επιβλαβών ουσιών.

Υπάρχουν πολλές φαρμακευτικές εταιρείες που παράγουν τέτοια διαλύματα, είναι όλα εξαιρετικής ποιότητας, με μικρές μεταξύ τους διαφορές, με βάση τις οποίες κάνουμε τις επιλογές μας για κάθε ασθενή.

Για να μη χαθεί το πλεονέκτημα της γεύσης, συνιστώ να χορηγούνται στο στόμα του ασθενούς ίχνη από τις αγαπημένες του γεύσεις, αδιαφορώντας για την θρεπτικότητά τους (σνακς) ή τον ενδεχόμενο ανθυγιεινό χαρακτήρα τους (οινοπνευματώδη), καθώς με τόσο μικρές ποσότητες ούτε οι επιβλαβείς ιδιότητες έχουν σημασία, ούτε μπορεί να προκληθούν εισροφήσεις, ενώ παράλληλα από τη στομία χορηγούνται στον ασθενή στη σωστή ποσότητα και ποιότητα πλήρη θρεπτικά συστατικά.

Γαστροστομία και εισροφήσεις

Τη γαστροστομια την κάνουμε για να αποτρέψουμε τις εισροφήσεις.

Όπως έχουμε πει, στο λαιμό, στο ύψος του λάρυγγα, χωρίζεται η αεροφόρος οδός, από την οδό μέσω της οποίας κατεβαίνει το φαγητό προς το στομάχι. Επομένως πρέπει να φροντίσουμε να μην κατεβαίνουν τροφές και υγρά προς την αεροφόρο οδό και γι αυτό κάνουμε γαστροστομια.

Το ερώτημα είναι: Κάνοντας γαστροστομια αποτρέπονται τελείως οι εισροφήσεις;

Η απάντηση είναι: “Όχι”. Όταν δίνουμε κάτι μέσα στο στομάχι, εμείς έχουμε φροντίσει η εισαγωγή αυτών των ουσιών να γίνεται με απόλυτη ασφάλεια, ώστε να μην πάει τίποτε προς την αεροφόρο οδό. Τι θα κάνει το στομάχι όμως, είναι μια δική του δουλειά. Λογικά το στομάχι που διαθέτει μια είσοδο και μια έξοδο, θα επεξεργαστεί το περιεχόμενό του, ώστε να το προωθήσει προς την έξοδο και να μην επιτρέψει να ανέβει τίποτε προς τα πάνω. Δεν είναι βέβαιο όμως αυτό. Πολύ συχνά το στομάχι έχει διαφορετική “άποψη” από εμάς: Κάνει αναγωγές. Όλοι μας έχουμε κάνει αναγωγές, αν έχουμε φάει κάτι που δεν το δέχεται καλά το στομάχι μας, ενώ ακόμη είμαστε καθιστοί ή όρθιοι, μας ανεβαίνει μια ξινίλα προς το λαιμό. Έχοντας όμως τις αισθήσεις μας και την ικανότητα να αντιδράσουμε, ξανακαταπίνουμε το υγρό αυτό ή αντιδρούμε ανάλογα και δεν πηγαίνει τίποτε προς τους πνεύμονες. Αντίθετα σε έναν άνθρωπο που δεν έχει τη δυνατότητα να αντιδράσει έτσι, μπορεί γαστρικό περιεχόμενο να πάει στους πνεύμονες.

Άρα, υπάρχει περίπτωση, ακόμη και σε ασθενή με γαστροστομια, το στομάχι να κάνει αναγωγές προς τα πάνω και να προκαλεί εισροφήσεις γαστρικών υγρών.

Πως μπορούμε να το αποτρέψουμε αυτό; Ο πιο απλός τρόπος, είναι εκείνος με τον οποίο συνιστώ να σιτίζουμε τον ασθενή που φέρει γαστροστομια. Δηλαδή με μικρές ποσότητες και ελέγχοντας διαρκώς ώστε να βεβαιωνόμαστε πως ο ασθενής έχει χωνέψει την προηγούμενη ποσότητα, πριν χορηγήσουμε την επόμενη. Συνοψίζοντας το θέμα των εισροφήσεων: Αν σιτίζουμε κανονικά από το στόμα έναν ασθενή με δυσφαγία, έχουμε μεγάλη πιθανότητα, σχεδόν βεβαιότητα πως ένα μέρος αυτής της τροφής θα πάει προς τους πνεύμονες.

Αν ο ασθενής έχει λεβάιν, η πιθανότητα εισρόφησης μειώνεται, όμως εξακολουθεί να υπάρχει, καθώς εκτός από τον παράγοντα του αντιπερισταλτισμού, δηλαδή των αντίθετων κινήσεων του στομάχου που προωθούν προς τα πάνω το γαστρικό περιεχόμενο, έχουμε και τον παράγοντα του ξένου σώματος που κρατάει ανοικτό τον οισοφάγο σε όλο το μήκος του. Έτσι, γύρω από το λεβαιν μπορεί να ανεβαίνει όξινο περιεχόμενο μέσα στον οισοφάγο και από εκεί προς τους πνεύμονες και να προκαλεί και μικροβιακή και χημική πνευμονία (λόγω του οξέως).

Όταν κάνουμε γαστροστομια μειώνεται η πιθανότητα εισροφήσεων, καθώς δεν υπάρχει πλέον το ξένο σώμα που κρατάει ανοικτό τον οισοφάγο. Δυστυχώς όμως η πιθανότητα αυτή δεν γίνεται μηδενική, καθώς επαφίεται στην σωστή λειτουργία του στομάχου να προωθεί μέσω περισταλτικών κινήσεων το περιεχόμενο προς το έντερο και να μην επιτρέπει την παλλινδρόμηση περιεχομένου προς τον οισοφάγο.

Αυτό που λένε να σιτίζεται ο ασθενής και να παραμένει ημικαθιστός για τρεις ώρες μετά το τελευταίο γεύμα, είναι αμφίβολου αποτελέσματος, γιατί, όπως έχουμε πει, μπορεί να συμβεί σε όλους μας, ενώ είμαστε καθιστοί, όρθιοι ή περπατάμε, να μας ανέβει όξινο περιεχόμενο προς το λαιμό. Δεν είμαστε οριζοντιωμένοι, είμαστε όρθιοι. Και πάλι ο αντιπερισταλτισμός το κάνει αυτό. Πόσο μάλλον μπορεί να το κάνει και στον ασθενή που σιτίζεται μέσω γαστροστομιας και βρίσκεται σε ημικαθιστή θέση σε γωνία 30-45 μοίρες πάνω στο κρεβάτι.

Εννοείται πως αν δώσουμε στον ασθενή μια μεγάλη ποσότητα τροφής και τον ξαπλώσουμε αμέσως σε οριζόντια θέση, η πιθανότητα αυτή γίνεται πολύ μεγαλύτερη. Αν τον έχουμε σε μια υπεγερμένη θέση η πιθανότητα μειώνεται, ΔΕΝ ΜΗΔΕΝΙΖΕΤΑΙ. Αυτό που συνιστώ είναι μικρές ποσότητες και συχνοί έλεγχοι, ώστε να βεβαιωνόμαστε πως το στομάχι είναι κενό, πριν χορηγήσουμε την επόμενη μικρή ποσότητα.

Για σχεδόν απόλυτα βέβαιη αποτροπή των εισροφήσεων, συνιστάται η μέθοδος της γαστρονηστιδοστομίας.

Γαστρονηστιδοστομία

Τι είναι και πότε ενδείκνυται; Έχουμε πει σε άλλες συζητήσεις, πως όταν χορηγούμε κάτι στο στομάχι, εξαρτάται από το “φιλότιμο” που έχει το στομάχι, κατά πόσον αυτό το “κάτι” θα το πάει προς τη σωστή κατεύθυνση που είναι το έντερο και δεν θα μας το γυρίσει προς τον οισοφάγο και το λαιμό, με πολύ μεγάλη πιθανότητα να οδηγηθεί αυτό προς τους πνεύμονες, όπου θα κάνει και χημική και μικροβιακή πνευμονία.

Όταν το παρατηρούμε αυτό, μοναδική λύση απόλυτα ασφαλής και ενδεικνυόμενη, είναι η γαστρονηστιδοστομία.

Μέσα από τον ήδη υπάρχοντα σωλήνα γαστροστομίας, περνάμε ένα δεύτερο, πάρα πολύ λεπτό, τον οποίο με ειδική τεχνική κατευθύνουμε ενδοσκοπικά μέσα στο λεπτό έντερο. Με τον τρόπο αυτό έχουμε την απόλυτη βεβαιότητα ότι ούτε μία σταγόνα από τα χορηγούμενα διαλύματα δεν υπάρχει περίπτωση να γυρίσει προς το δωδεκαδάκτυλο και το στομάχι, ώστε να έχει πιθανότητα να ανέβει προς τον οισοφάγο και να εισροφηθεί. Ακόμη και τα υγρά που παράγει το ίδο το στομάχι, έχουμε τη δυνατότητα να τα παραοχετεύουμε, ώστε ούτε αυτά να μην είναι δυνατόν να ανέβουν προς τον οισοφάγο και τους πνεύμονες. Έχουμε την απόλυτη βεβαιότητα.

Έλεγχος της γαστροστομίας

Όταν υπάρχει γαστροστομια, είναι πολύ βασικό να ελέγχουν οι φροντιστές το περιεχόμενο του στομάχου, πριν από οποιαδήποτε χορήγηση. Εννοείται ότι το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση σίτισης μέσω ρινογαστρικου σωλήνα (λεβαιν). Αυτό πρέπει να γίνεται επειδή σε κάποιες περιπτώσεις το στομάχι παρουσιάζει απροθυμία να προωθήσει το περιεχόμενό του προς το έντερο. Σε φυσιολογικά άτομα, αυτή η παρατεταμένη γαστρική πλήρωση γίνεται αντιληπτή από τον εγκέφαλο και το άτομο αποφεύγει περαιτέρω πρόσληψη τροφής. Ασθενείς όμως που σιτίζονται μέσω γαστροστομιας, βρίσκονται συνήθως σε αδυναμία να εκφράσουν τον ενδεχόμενο γαστρικό τους φόρτο. Αν οι φροντιστές δεν το αντιληφθούν και χορηγήσουν το επόμενο γεύμα, απλά επειδή έφθασε η ώρα, τότε ο ασθενής θα παρουσιάσει εμετό και στη συνέχεια εισρόφηση των εμεσμάτων με πολύ σοβαρές συνέπειες.

Συχνότητα σίτισης και ποσότητες

Πως πρέπει να σιτίζεται ένας ασθενής που έχει γαστροστομια;

Ο τρόπος που συνιστάται για την αποφυγή παλλινδρομήσεων προς τον οισοφάγο και από εκεί προς τους πνεύμονες, είναι να χορηγούμε μικρές ποσότητες σε συχνά χρονικά διαστήματα. Οι περισσότεροι δίνουν περίπλοκες οδηγίες του τύπου “τόσες σύριγγες τροφή και μετά τόσες σύριγγες νερό” κλπ. Είναι οδηγίες για να προκαλούν μόνο άγχος και πονοκέφαλο.

Δεν μετράμε την τροφή με σύριγγες. Σωστός τρόπος είναι να βάζουμε ως στόχο μια ποσότητα τροφής που είναι επιθυμητό να προσλάβει ο ασθενής μας σε ένα 24ωρο και αυτή την ποσότητα, σιγά-σιγά, να την ξοδέψουμε μέχρι το βράδυ, υπό την προϋπόθεση ότι διαρκώς ελέγχουμε το στομάχι, για να βεβαιωνόμαστε ότι χωνεύει τις ποσότητες που χορηγούμε.

Μπορούμε να προσομοιάσουμε τη μέθοδο αυτή με κάποιον που, ενώ δεν κάθεται ποτέ σε τραπέζι να φάει, τσιμπολογάει διαρκώς, χωρίς να νοιάζεται πόση ώρα μεσολάβησε από το ένα “τσιμπολόγημα” στο άλλο. Έτσι, δίνοντας μικρές ποσότητες στο στομάχι, έχουμε μεγαλύτερη πιθανότητα να τις διαχειρίζεται εύκολα και σωστά, δηλαδή προωθώντας τις γρήγορα προς το έντερο. Έτσι η πιθανότητα να γίνουν αντιπερισταλτικές κινήσεις και να ανέβει γαστρικό περιεχόμενο προς τον οισοφάγο με κίνδυνο εισροφήσεων, μειώνεται σημαντικά.

Αν παρ’ όλα αυτά διαπιστώσουμε πως το στομάχι δε μπορεί να διαχειριστεί ούτε αυτές τις μικρές ποσότητες, δεν χορηγούμε την ποσότητα που είχαμε αρχικά θέσει ως στόχο. Σε τέτοια περίπτωση μπορεί να δοκιμάσουμε κάποια φάρμακα που έχουν γαστροκινητικές ιδιότητες, ή να καταφύγουμε στη μέθοδο της γαστρονηστιδοστομίας.

Η μέθοδος της γαστρονηστιδοστομίας συνίσταται στην εισαγωγή ενός πιο λεπτού σωλήνα διά μέσου του σωλήνα της γαστροστομίας, ο οποίος τοποθετείται βαθιά μέσα στο λεπτό έντερο. Χορηγώντας τροφές και υγρά μέσω ενός τέτοιου σωλήνα, έχουμε την απόλυτη βεβαιότητα ότι τίποτε δεν μπορεί να παλλινδρομήσει προς το στομάχι και από εκεί προς τον οισοφάγο και τους πνεύμονες.

Είναι αρκετό το φαγητό που προσλαμβάνει ο ασθενής;